Akcja powieµci rozgrywa się na obszarze Głównego Miasta Gdańska i jego przedmieściach, szczególnie na terenach delty Wisły, czasem swym ogarniając lata 1900 - 1945, począwszy od Cesarstwa Niemieckiego, poprzez Wolne Miasto Gdańsk aż po zdobycie miasta przez Rosjan w 1945 roku. Pokazuje dramatyczne losy ludzi mieszkajšcych na tych terenach. Początkiem tych wydarzeń była fascynacja ideologią Adolfa Hitlera, odrzucenie mieszczańskiego świata i jego tradycyjnych wartości, wiara w idee, które miały przynieść odrodzenie, a przyniosły zagładę i tryumf nowej ideologii - kolejnej dyktatury. Bohaterowie powieści, rybacy, rolnicy, urzędnicy, pragną w tym nowym, trudnym czasie, odnaleźć swojš własną drogę do szczęścia, znajdując ją z wielkim trudem. Pierwszy czytelnik i recenzent, ceniony znawca starego Gdańska, Donald Tusk, napisał:

"Rzadko zdarza się, by debiut powieściowy okazywał się równie udany. Obraz zagłady miasta, które poddało się obłędowi ideologii, nakreślony jest bez wielkich słów, a mimo to bardzo wyraziście i sugestywnie. Wyspa Sobieszewska staje się epickim centrum świata, a Gdańsk uzyskuje jeszcze jedno magiczne miejsce, aspirujące do literackiej legendy."

W recenzji Michał Błażejewski formułował swój punkt widzenia:

"Przełamuje on w dodatku tworzącą się na naszych oczach poetykę pisania o Gdańsku. Widzimy to miasto wreszcie nie przez pryzmat książkowych doświadczeń klerka, zafascynowanego drobiazgową analizą własnego zakorzenienia się w świecie, którego poprzedni mieszkańcy poodchodzili w najbardziej dramatycznych z możliwych sposobów. (...) Bohnsack, Brösen, Einlage, Glettkau, Gotenhafen, Irrgarten, Langfuhr, Neufahrwasser, Ohra, Schiewenhorst, Troyl... Ale też i Wyspa Sobieszewska, Brzeźno, Przegalina, Jelitkowo, Gdynia, Błędnik... Każda z tych nazw kotwiczy nas w innej rzeczywistości. Każda z tych rzeczywistoµci jest zdumiewająco krucha. W każdej z nich funkcjonuje też pojęcie odpowiedzialnoµci za dokonany wybór. Zdawanie przez bohaterów Nocnego egzaminu z tej odpowiedzialności pokazane jest z uderzającą psychologiczną wiarygodnością. Dobra, zasługujšca na uwagę i szacunek powieść".